اگر شما مالک یک علامت تجاری هستید و می‌خواهید از آن درآمد یا شهرت کسب کنید، می‌توانید به شخص دیگری اجازه دهید که از علامت تجاری شما استفاده کند. این کار را اجازه بهره برداری از علامت تجاری می‌گویند. اجازه بهره برداری از علامت تجاری مزایایی برای شما و اجازه گیرنده دارد، اما باید با رعایت قوانین و مقررات و شرایط قرارداد انجام شود.
صاحب علامت تجاری، میتواند:
در این پست مورد دوم (یعنی اجازه بهره‌برداری از علامت تجاری) را بررسی می‌کنیم، و در پستی دیگر انتقال و صلح علامت تجاری بررسی می‌گردد.
اجازه بهره برداری از علامت تجاری یکی از روش هایی است که مالک یک علامت تجاری میتواند از حقوق خود بر روی آن برای کسب درآمد یا افزایش شهرت استفاده کند. اجازه بهره برداری از علامت تجاری به معنای انتقال تمام یا قسمتی از حقوق مربوط به علامت تجاری به شخص دیگری است که می تواند از آن علامت برای تولید یا ارائه کالاها یا خدماتی که مرتبط با آن علامت هستند، استفاده کند.
اجازه بهره برداری از علامت تجاری مزایایی برای هر دو طرف قرارداد دارد.
مالک علامت تجاری می تواند از طریق دریافت حق الزحمه، درآمد کسب کند و همچنین شهرت و اعتبار علامت تجاری خود را افزایش دهد.
اجازه گیرنده نیز می تواند از استفاده از یک علامت تجاری معتبر و شناخته شده، برای جذب مشتریان و افزایش بازار فروش خود بهره ببرد و از هزینه‌های مربوط به طراحی و ثبت یک علامت تجاری جدید، صرفه جویی کند.
البته اجازه بهره برداری از علامت تجاری نیازمند رعایت حقوق و تعهدات طرفین قرارداد است و در صورت وجود هرگونه تخلف یا اختلاف، می توان از طریق مراجع قضایی یا داوری، اقدام به حل و فصل آن کرد.
اجازه بهره برداری از علامت تجاری یکی از راه های توسعه و گسترش کسب و کار با استفاده از یک علامت تجاری موفق و مشهور است که با رعایت قوانین و مقررات مربوطه، می‌توان از آن به نفع هر دو طرف قرارداد استفاده کرد.
اجازه بهره برداری از علامت تجاری باید به صورت سند رسمی و با رعایت قوانین و مقررات مربوطه انجام شود. در ایران، بر اساس قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری، مالک علامت تجاری باید درخواست ثبت مجوز بهره برداری را به مرجع ثبت تسلیم کند و مدارک مورد نیاز را پیوست کند.
صاحب علامت تجاری، میتواند مجوز بهره‌برداری از علامت تجاری خود را به شخص دیگری بدهد. در این صورت، مالک علامت تجاری همچنان مالک آن است و فقط اجازه استفاده از علامت تجاری توسط دیگری را اعلام می‌کند. این اجازه معمولاً در قبال پرداخت مبلغی صادر می‌شود.
برای صدور مجوز بهره‌برداری از علامت تجاری، مالک میتواند وکالت بلاعزل به مجوزگیرنده بدهد.
بیشتر بدانید: نمونه سند وکالت اجازه بهره برداری از علامت تجاری
مجوز بهره برداری از علامت تجاری میتواند برای مدت معین یا نامعین باشد و میتواند در هر زمان با توافق طرفین یا به دلیل عدم پایبندی به شرایط قرارداد، فسخ شود.
ذکر مدت اجازه بهره برداری در سند کاملاً لازم و ضروری است.
اجازه بهره برداری از علامت تجاری میتواند انحصاری یا غیرانحصاری باشد. در حالت انحصاری، فقط شخصی که اجازه بهره برداری را دریافت کرده است می تواند از علامت تجاری استفاده کند و در حالت غیرانحصاری، مالک علامت تجاری می تواند به چندین شخص اجازه بهره برداری از علامت تجاری را بدهد.
با عنایت به ماده 141 آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری ذکر این نکته ضروری است که آیا وكيل حق انتقال يا اعطاي اجازه‌هاي بعدي را به اشخاص حقيقي يا حقوقي دارد یا ندارد؟
که در صورت عدم ذکر این موضوع، اگر انحصاری یا غیر انحصاری بودن بهره برداری از علامت در مجوز ذکر نشود هر مجوز بهره برداری که به ثبت می‌رسد، غیر انحصاری تلقی می‌گردد.
ماده ۱۴۱: “مالک علامت میتواند اجازه بهره برداری از علامت ثبت شده خود را به هر شکل قانونی به دیگری اعطا نماید. در مجوز بهره‌برداری همچنین باید صریحاً به این نکته اشاره شود که آیا اجازه به صورت انحصاری صادر می‌شود یا خیر و نیز این که آیا اجازه گیرنده فعلی حق اعطای اجازه‌های بعدی را دارد یا خیر. اگر انحصاری یا غیر انحصاری بودن بهره برداری از علامت در مجوز ذکر نشود، هر مجوز بهره برداری که به ثبت می‌رسد، غیر انحصاری تلقی می‌گردد.”
مدارک مورد نیاز شامل قرارداد اجازه بهره برداری، اسم و نشانی و تابعیت اجازه گیرنده، بیان کالاها یا خدماتی که اجازه بهره برداری نسبت به آنها داده شده است و هرگونه شرط یا محدودیتی که طرفین در قرارداد تعیین کرده‌اند، می‌باشد. مرجع ثبت بعد از بررسی درخواست و مدارک، در صورت تایید، مجوز بهره برداری را ثبت می‌کند و گواهی آن را به مالک علامت تجاری تحویل می‌دهد.
ماده ۱۴۳ آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری: درخواست ثبت مجوز بهره برداری باید توسط مالک علامت با تصریح به موارد ذیل تسلیم مرجع ثبت شود:
مدارک ذیل باید به درخواست ثبت مجوز بهره برداری منضم گردد:
تبصره 1: مرجع ثبت پس از ثبت مجوز بهره‌برداری و انتشار آگهی موضوع ماده ۱۴۶ این آیین‌نامه، در صورت درخواست، گواهی ثبت مجوز بهره‌برداری را برای اجازه گیرنده صادر خواهد کرد.
تبصره 2: مراتب فسخ یا خاتمه پیش از موعد مجوز بهره‌برداری در صورتی که در چارچوب متن قرارداد و مطابق قوانین و مقررات مربوط باشد، نیز به موجب مقررات این ماده، با انجام تغییرات لازم، قابل ثبت خواهد بود.
نحوه کنترل اجازه دهنده بر کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات
اجازه دهنده باید در قرارداد اجازه بهره برداری شرایط و معیارهای کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات موضوع علامت را مشخص کند و اجازه گیرنده را ملزم به رعایت آنها کند.
اجازه دهنده باید حق بازرسی و نظارت بر کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات ارائه شده توسط اجازه گیرنده را در قرارداد اجازه بهره برداری محفوظ داشته باشد و در صورت لزوم از آن استفاده کند.
اجازه دهنده باید در صورت مشاهده هرگونه انحراف یا تخلف از شرایط و معیارهای کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات موضوع علامت، اجازه گیرنده را به اصلاح و رفع آنها موظف کند و در صورت عدم انجام، از حقوق قانونی خود برای فسخ قرارداد یا مطالبه خسارت استفاده کند.
اجازه دهنده باید قرارداد اجازه بهره برداری را در اداره مالکیت صنعتی ثبت کند و مرجع ثبت مکلف است وجود شرایطی را در زمینه کنترل اجازه دهنده بر کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات موضوع علامت توسط اجازه گیرنده را در مجوز بهره برداری احراز کند، در غیر اینصورت مجوز بهره برداری فاقد اعتبار خواهد بود.
ماده 142 آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری: مرجع ثبت مکلف است وجود شرایطی را در زمینه کنترل اجازه دهنده بر کیفیت و مرغوبیت کالاها یا خدمات موضوع علامت توسط اجازه گیرنده را در مجوز بهره‌برداری احراز کند، در غیر این صورت، مجوز بهره برداری قابل ثبت نخواهد بود.
