آیا می‌دانید که می‌توانید حضانت فرزندان خود را در سند ازدواج و وکالت طلاق مشخص کنید؟ در این متن، شما با مفاهیم حضانت و ولایت و تفاوت‌های آنها آشنا می‌شوید. همچنین با سنین حضانت و ولایت و شرایط تعیین آنها بر اساس قوانین ایران مطلع می‌گردید. در آخر، نکاتی درباره مصلحت کودک و نحوه توافق والدین برای حضانت را نیز خواهید خواند. این متن برای همه پدران و مادرانی که قصد طلاق دارند یا در آینده ممکن است با این موضوع روبرو شوند، بسیار مفید و آموزنده است.
مانند وکالت حق طلاق، حضانت را هم می‌توان در سند ازدواج پیش‌بینی کرد.
در سند ازدواج در شروط ضمن عقد می‌توان شرط کرد که بعد از طلاق حق حضانت با چه کسی باشد ولی مطمعناً در آن شرایط کسی به فکر طلاق نیست که بخواهد حتی حضانت فرزندان را نیز بعد از طلاق مشخص کند.
به همین منظور تعیین تکلیف حضانت فرزندان در وکالتنامه طلاق ضروری به نظر میرسد.
همین ابتدا بدانید که حضانت با ولایت کاملا متفاوت است.
حضانت: یعنی پرورش و رشد و نگهداری از کودک. (پرورش جسمی و تربیتی) – حضانت حق و تکلیف پدر و مادر است.
ولایت: یعنی اداره امور طفل.
توضیح کوتاهی درباره ولایت: فرزندان تا قبل از 18 سالگی تحت ولایت پدر و جد پدری خود هستند و کلیه اسناد و اوراق دفترخانه برای افراد زیر 18 سال تمام فقط با حضور پدر و جد پدری قابل تنظیم است مگر آنکه حکم رشد داشته باشند.
اما حضانت را، هم مادر و هم پدر می‌تواند داشته باشد.
سن حضانت برای دختر 9 سالگی و برای پسر 15 سالگی می باشد اما سن ولایت 18 سال تمام برای هر دو جنسیت است.
حضانت از فرزندان، هم حق والدین است و هم تکلیف آنها
و تا زمانی که زن و شوهر با هم زندگی می‌کنند این مسئولیت بر عهده هر دو آنها می‌باشد.
از آنجا که هر پدر و مادری با به دنیا آوردن فرزندشان مسئولیت آن را نیز خواهند پذیرفت مجبورند دختر را تا رسیدن به سن ۹ سالگی و پسر را تا رسیدن به سن 15 سالگی از نظر جسمی رشد نِمو دهند و از نظر تربیتی رسیدگی کنند.
مطابق ماده ۲۹ قانون جدید حمایت خانواده (فصل چهارم – طلاق) حضانت فرزندان در هر نوع طلاقی باید کاملا مشخص شود.
ماده 29 قانون حمایت خانواده: دادگاه ضمن رأي خود … در مورد چگونگي حضانت و نگهداري اطفال و نحوه پرداخت هزينه‌هاي حضانت و نگهداري تصميم مقتضي اتخاذ مي‌كند. همچنين دادگاه بايد با توجه به وابستگي عاطفي و مصلحت طفل، ترتيب، زمان و مكان ملاقات وي با پدر و مادر و ساير بستگان را تعيين كند… .
از تولد تا 7 سالگی: بعد از طلاق و تا سن 7 سالگی چه برای دختر و چه برای پسر حق حضانت با مادر است. (ماده 1169 قانون مدنی)
از 7 تا 9 یا 15 سالگی: بعد از 7 سالگی، و تا رسیدن به سن 9 سالگی برای دختر و سن 15 سالگی برای پسر، حق حضانت با پدر است. (البته با رعایت مصلحت کودک) (منظور از 7 سالگی رسیدن به سن ۷ سالگی است نه 7 سال تمام و اقدام برای گرفتن حضانت طفل به عهده مرد است و زن نیاز به هیچ گونه اقدام قانونی ندارد)
بعد از 9 یا 15 سالگی: بعد از سن 9 سالگی برای دختر و بعد از سن 15 سالگی برای پسر، تعیین حضانت با خودِ طفل است. یعنی بعد از این سنین به تصمیم خودِ آنها خواهد بود که تحت حضانت پدرشان باشند یا مادرشان. (دریافت حکم رشد قبل از سنین تعیین شده تاثیری در انتخاب حضانت توسط کودک نخواهد داشت)
البته پدر و مادر می‌توانند در این خصوص باهم توافق کنند و حق حضانت را به یکدیگر دهند. مثلاً توافق کنند که بعد از 7 سالگی هم حضانت فرزند با مادر باشد.
و هیچکدام حق ندارند حق حضانت فرزند را رد کنند که در اینصورت مطابق ماده 1169 قانون مدنی به اجبار حق حضانت تا 7 سالگی با مادر و بعد از آن با پدر خواهد بود
به هر حال در هر مورد اگر فرزندان تحت حضانت مادرشان باشند تمام مخارج تحصیلی و معیشتی و… به عهده پدرشان است. که در صورت اختلاف در خصوص مبلغ پرداختی، دادگاه تصمیم خواهد گرفت.
این تصور که با حضانتِ مادر، ولایت نیز به او منتقل می‌شود اشتباه است و تا رسیدن سن پسر یا دختر به 18 سال کامل شمسی ولایت آنها با پدر و جد پدری است هر چند که حضانت آنها با مادر باشد.
مثلاً اگر بخواهد سند آپارتمانی را به نام کودک زیر 7 سالی که حضانتش با مادر است انتقال دهند، پدر باید در دفترخانه حاضر شده و سند را ولایتاً امضا کند.
مگر آنکه در وکالتنامه حضانت تصریح شود که انجام اداره امور طفل با مادر باشد.
بعد از 7 سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل، با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه است.
هرچند که هیچ کس بیشتر از شما پدر و مادرها، مصلحت طفل خود را نمیدانید، پس از سر لجبازی یا اختلاف بین خودتان، سرنوشت کودک را تحت شعاع قرار ندهید. همین که در جامعه به چشم بچه طلاق دیده شوند برای آنها کافیست.
دادگاه خانواده با در نظر گرفتن وضعیت طفل و وضعیت مادر و وضعیت پدر و شرایط زندگی آنها مناسب‌ترین شرایط را برای زندگی طفل انتخاب می‌کند.
مسئله مصلحت طفل بسیار مهم است! تا آنجا که اگر والدین توافقی باهم کرده باشند ولی دادگاه مصلحت طفل را بر خلاف توافق والدین بداند نظر دادگاه ارجحیت دارد.
کودک با گرفتن حکم رشد هم، نمیتواند برای خود تعیین تکلیف کند.
و همچنین ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی: هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.
پس از فوت حضانت با چه کسی است؟
پس از فوت یکی از والدین، تکلیف حضانت از طفل با طرف دیگر است و این تکلیف اوست و نمی تواند از این تکلیف سر باز زند.
مثلاً پس از فوت پدر، حضانت کودک با مادر است.
در صورتی که پدر و مادر هر دو فوت کنند، حضانت طفل بر عهده پدربزرگ پدری است. اگر پدربزرگ هم فوت کرده باشد حضانت طفل بر مبنای طبقات ارث می باشد.
هرکدام از والدین که طفل تحت حضانت او نیست، حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آن، در صورت اختلاف بین والدین با محکمه است.
خروج از کشور کودکی که تحت حضانت یکی از والدین است طبق ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده:
“صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آنان به او واگذار شده است از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد، مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی حق این امر را اجازه دهد. دادگاه در صورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنابر درخواست ذی نفع، برای تضمین باز گرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ می‌کند.
همانطور که در شرایط خروج از کشور خواندیم برای پسر زیر 18 سال و دختر مجرد زیر 18 سال اجازه پدر لازم و ضروری می باشد.
اگر حضانت با مادر باشد طبق ماده 18 قانون گذرنامه: برای اشخاص زیر 18 سال، اجازه ولی قهری (پدر) برای خروج از کشور نیاز است و داشتن حضانت فرزند برای مادر به این منزله نیست که او می‌تواند فرزند را از کشور خارج کند.
اگر حضانت با پدر باشد اگرچه که می‌تواند برای فرزند گذرنامه دریافت کند، اما مادر می‌تواند با درخواست به اداره گذرنامه از خروج فرزند از کشور ممانعت به عمل آورد.
هر چند که مسئله خروج از کشور را نیز می توان در وکالت حضانت تصریح نمود.
برای تنظیم وکالتنامه تعیین تکلیف حضانت فرزندان باید به موارد بسیاری توجه شود.
از جمله:
کامل ترین نمونه متن وکالت حضانت طفل با راهنمایی‌های کامل و پیش‌بینی کلیه موارد فوق الذکر را از اینجا مشاهده و دانلود کنید.
2,390,000 ﷼
