آیا مراجعه به دفترخانه پس از توافق در بنگاه، صرفاً برای اعلام حضور است؟ خیر! اصلاحیه جدید آییننامه قانون الزام (مورخ ۱۴۰۴/۰۹/۱۰) یک تغییر بنیادین در فرآیند معاملات ایجاد کرده است. طبق متن جدید ماده ۱۰، سردفتر مکلف است در همان لحظه مراجعه، کار را تمام کرده و «سند رسمی قرارداد» را تنظیم کند.
یکی از ابهامات بزرگ در اجرای قانون الزام به ثبت رسمی معاملات، فاصله زمانی و حقوقی بین «درج پیشنویس توسط مشاور املاک» و «صدور سند قطعی» بود. بسیاری تصور میکردند مراجعه به دفترخانه در مهلت ۵ روزه، صرفاً برای رزرو نوبت یا تأیید اولیه است. اما اصلاحیه جدید، تکلیف را روشن کرده است.
پایان دوران «قولنامه»؛ تکلیف جدید دفاتر اسناد رسمی به تنظیم آنی سند قرارداد
«تنظیم سند»؛ وظیفه فوری سردفتر
در متن اصلاحی ماده ۱۰ آییننامه ماده 3 قانون الزام، قانونگذار از عبارت بسیار دقیقی استفاده کرده است:
«… در این صورت، سردفتر ضمن ثبت حضور طرفین، سند رسمی قرارداد را تنظیم و در سامانه ثبت میکند.»
این عبارت یعنی:
- صرفاً احراز هویت نیست: سردفتر نمیتواند فقط حضور طرفین را تأیید کند و تنظیم سند را به زمان دیگری موکول کند.
- تبدیل آنی وضعیت: در همان جلسه، وضعیت حقوقی معامله از «پیشنویس» (که اعتبار سند رسمی ندارد) مستقیماً به «سند رسمی قرارداد» تبدیل میشود.
چرا این تغییر حیاتی است؟
تا پیش از این اصلاحیه، ممکن بود این شائبه پیش بیاید که پیشنویس قرارداد، نوعی اعتبار نسبی دارد تا زمانی که سند نهایی صادر شود. اما با تاکید بر تنظیم سند در لحظه مراجعه، قانونگذار میخواهد بگوید: «تنها سندی که ما میشناسیم، سندی است که سردفتر دکمه ثبت نهایی آن را فشار داده است.»
این موضوع امنیت روانی فوقالعادهای به خریدار و فروشنده میدهد. آنها میدانند که وقتی از درب دفترخانه بیرون میروند، دیگر با یک «پیشنویس» طرف نیستند، بلکه یک «قرارداد رسمی و لازمالاجرا» در دست دارند.
تفاوت رویکرد قدیم و جدید
| برداشت قبلی | تکلیف قطعی (اصلاحیه جدید) |
|---|---|
| مراجعه برای اعلام آمادگی و جلوگیری از حذف پیشنویس | مراجعه برای امضا و نهاییسازی سند |
| تنظیم سند ممکن بود به روزهای بعد موکول شود | تنظیم سند باید همزمان با ثبت حضور انجام شود |
