درج شرط داوری در اسناد رسمی دفترخانه، به طرفین قرارداد اجازه می‌دهد تا در صورت بروز اختلاف، به جای مراجعه به دادگاه، از طریق داوری به حل و فصل موضوع سند بپردازند. این روش سریع‌تر، کم‌هزینه‌تر و محرمانه‌تر از دادرسی قضایی است و سردفتران به عنوان داور معمولاً در زمینه موضوع مورد اختلاف تخصص دارند. در ادامه نمونه متن شرط داوری برای درج در اسناد رسمی دفترخانه ارائه شده است.
نمونه متن شرط داوری برای درج در اسناد رسمی دفترخانه
به‌روزرسانی: ساعاتی پیش
شرط داوری در دفاتر اسناد رسمی: راهکاری سریع و کم‌هزینه برای حل اختلافات
آیا می‌دانید در صورت بروز اختلاف در قراردادهای رسمی دفترخانه، می‌توانید به جای مراجعه به دادگاه، از طریق داوری به حل و فصل موضوع بپردازید؟
شرط داوری که در بسیاری از قراردادها گنجانده می‌شود، به طرفین اجازه می‌دهد تا با انتخاب داورانی مورد اعتماد، به صورت سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر به اختلافات خود پایان دهند.
داوری چیست و چه مزایایی دارد؟
داوری یک روش جایگزین برای حل اختلافات است که در آن طرفین با توافق یکدیگر، داورانی را انتخاب می‌کنند تا به جای قاضی، به اختلاف آنها رسیدگی کنند. رای داوران همانند رای دادگاه قطعی و لازم‌الاجرا است. مزایای داوری عبارتند از:
سرعت: روند داوری به طور معمول کوتاه‌تر از روند دادرسی است.
هزینه کمتر: هزینه‌های داوری معمولاً کمتر از هزینه‌های دادرسی است.
تخصصی بودن: داوران معمولاً در زمینه موضوع اختلاف تخصص دارند.
محرمانگی: جلسات داوری به صورت محرمانه برگزار می‌شود.
انعطاف‌پذیری: طرفین می‌توانند در مورد روند داوری توافقات خاصی داشته باشند.
نقش سردفتران در داوری
سردفتران به عنوان اشخاص مطلع و مورد اعتماد، می‌توانند در قراردادهای رسمی شرط داوری را درج کنند و خود به عنوان داور انتخاب شوند.
با توجه به تفاهم‌نامه منعقد شده بین معاونت توسعه حل اختلاف قوه قضاییه و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، دفاتر اسناد رسمی می‌توانند موسسات داوری ایجاد کرده و به توسعه داوری حرفه‌ای کمک کنند.
مزایای استفاده از شرط داوری در قراردادها
پیش‌بینی اختلافات: با درج شرط داوری در قرارداد، طرفین از قبل برای حل اختلافات احتمالی برنامه‌ریزی می‌کنند.
جلوگیری از طولانی شدن اختلاف: داوری به سرعت و به صورت موثر به اختلافات پایان می‌دهد.
مراحل رسیدگی به اختلافات از طریق داوری
در صورت بروز اختلاف، طرفین با توجه به توافقات مندرج در قرارداد، به داور یا موسسه داوری مراجعه می‌کنند. داوران پس از بررسی ادعاهای طرفین، رای خود را صادر می‌کنند. در صورتی که یکی از طرفین به رای داوری اعتراض نداشته باشد، رای قطعی خواهد بود.
اهمیت بررسی شرط داوری قبل از طرح دعوی
قبل از طرح دعوی در دادگاه، باید به دقت قرارداد را بررسی کرده و از وجود یا عدم وجود شرط داوری اطمینان حاصل کرد. در صورتی که شرط داوری وجود داشته باشد و یکی از طرفین به دادگاه مراجعه کند، دادگاه به دلیل فقدان صلاحیت، دعوی را رد خواهد کرد.
مگر اینکه خواهان و خوانده با توافق از شرط داوری عدول کنند که در این صورت امکان طرح دعوا در دادگاه فراهم می‌شود.
نمونه متن شرط داوری برای درج در اسناد رسمی دفترخانه:
طرفین این سند با مشخصات فوق‌الذکر توافق نمودند که کلیه اختلافات و دعاوی ناشی از این قرارداد یا مرتبط با آن، از قبیل اختلاف در تفسیر، اجرا، فسخ، بطلان، یا خسارات ناشی از آنها و اسناد تجاری که در رابطه با این قرارداد صادر یا ضمانت شده است و غیره، را به سردفتر این دفترخانه به عنوان داور مرضی‌الطرفین ارجاع نمایند تا برابر با موازین مندرج در این قرارداد و مطابق با قوانین مربوطه کشور و مقررات داوری در باب هفتم قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) و سایر قوانین حاکم در زمان انعقاد قرارداد، حل و فصل نماید.
سردفتر نیز با امضای این سند، قبول داوری نموده و علاوه بر رعایت مقررات حاکم، عرف معاملاتی را نیز مد نظر قرار خواهد داد.
رأی داور قطعی و لازم‌الاجرا است و محکوم‌له می‌تواند تقاضای اجرای آن را بنماید. و محکوم‌علیه می‌تواند ظرف ۲۰ روز تقاضای ابطال رأی را از دادگاه بخواهد، اما این تقاضا مانع اجرای رأی نمی‌شود مگر اینکه علاوه بر تقاضای ابطال، تقاضای توقف رأی نیز بنماید و دادگاه با آن موافقت کند.
شرط داوری حاضر مستقل از این قرارداد می‌باشد و به عنوان یک موافقت نامه مستقل در هر حال و حتی در فرض بطلان یا انحلال این قرارداد، معتبر و لازم‌الاجرا خواهد بود.
مهلت داوری از تاریخ اعلام کتبی اختلاف به داور توسط یکی از طرفین، سه ماه است. داور مکلف است در این مدت اقدام به رسیدگی و صدور رأی کند و حق دارد مهلت مذکور را در صورت نیاز به دفعات تمدید نماید.
نشانی و شماره موبایل طرفین برای ابلاغ اوراق و رأی داوری به شرح فوق است. داور می‌تواند رأی را از طریق پیامک به موبایل اعلام‌شده طرفین نیز ابلاغ کند. تشخیص داور در مورد چگونگی و شیوه ابلاغ رأی برای طرفین قرارداد حجت و قطعی است. رأی داوری پس از انشاء به طرفین ابلاغ می‌شود و محکوم‌له می‌تواند درخواست اجرای آن را نماید.
پرداخت حق‌الزحمه داور به عهده طرفین است. تعیین میزان حق‌الزحمه، مقدار و طرفی که باید آن را پرداخت کند و نحوه وصول آن به عهده داور است. داور می‌تواند شروع رسیدگی یا انشاء رأی را منوط به دریافت اجرت داوری نماید.
طرفین با امضاء و تأیید این سند، حق رجوع از داوری را از خود سلب و ساقط کرده‌اند و حق عزل داور را ندارند مگر با تراضی یکدیگر.
طرفین باید اسناد و مدارک خود را به داور تسلیم کنند. داور می‌تواند توضیحات لازم را از آنان بخواهد و در صورت نیاز به نظر کارشناس برای اتخاذ تصمیم، کارشناس انتخاب نماید.
داور اختیار صلح دارد و می‌تواند دعوا را با صلح خاتمه دهد. طرفین با علم و اطلاع از آثار حقوقی موضوع داوری و قبول آن، کلیه اختیارات تامه، به‌ویژه در صلح و سازش جهت خاتمه موضوع اختلاف، انجام موضوع داوری، تشخیص و تعیین میزان هر گونه بدهی، خسارت، ضرر و زیان وارده از سوی هر کدام و نحوه وصول آن از طرف مقابل به هر طریق ممکن، اعسار از پرداخت محکوم‌به و سایر موارد مربوطه را تحت هر شکل و عنوان به داور مرضی‌الطرفین تفویض و اعطا نمودند.
رأی داور فقط درباره طرفین دعوا، اشخاصی که در تعیین داور دخالت و شرکت داشته‌اند و قائم‌مقام آنان معتبر است و نسبت به اشخاص دیگر تأثیری ندارد.
لازم است که این نمونه شرط داوری برای استفاده در قراردادهای رسمی دفترخانه با توجه به انواع قراردادها و شرایط و اوضاع و احوال طرفین تغییر کند. سردفتر موظف است پس از اعمال تغییرات و در صورت موافقت طرفین، این شرط داوری را در قراردادها بگنجاند.
شرط داوری یک ابزار کارآمد برای حل و فصل اختلافات است. با استفاده از این روش، طرفین می‌توانند به صورت سریع، کم‌هزینه و موثر به اختلافات خود پایان دهند. توصیه می‌شود که در هنگام تنظیم قراردادهای مهم، به ویژه قراردادهای محضری، با سردفتر مشورت کرده و در صورت لزوم شرط داوری را در قرارداد بگنجانید.
