جزئیات اجرای قانون بودجه ۱۴۰۴ و تعرفه‌های جدید دفاتر اسناد رسمی
با آغاز سال ۱۴۰۴ و تصویب قانون بودجه جدید، سوالات متعددی در خصوص تغییرات هزینه‌های مربوط به خدمات دفاتر اسناد رسمی، به ویژه حق الثبت، برای همکاران و مراجعین محترم پیش آمده است.
کانون سردفتران و دفتریاران مرکز در پاسخ به این سوالات، بخشنامه‌ای جهت شفاف‌سازی نحوه اجرا و میزان تعرفه‌های جدید صادر کرده است.
در این مطلب از وب‌سایت محضرچی، به بررسی دقیق این تغییرات، زمان اجرا و نکات مهم آن می‌پردازیم تا شما عزیزان با آگاهی کامل از خدمات دفاتر اسناد رسمی بهره‌مند شوید.
زمان اجرای قانون بودجه ۱۴۰۴ و تعرفه های جدید
یکی از سوالات اساسی، زمان دقیق لازم‌الاجرا شدن تغییرات تعرفه‌ها بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۴ است. بر اساس ماده ۲ قانون مدنی ایران، قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی، پس از طی مراحل قانونی و انتشار در روزنامه رسمی کشور، به طور کلی ۱۵ روز پس از تاریخ انتشار، در سراسر کشور لازم‌الاجرا می‌شوند. البته، این یک قاعده کلی است و ممکن است در خود قانون، تاریخ یا ترتیب خاصی برای اجرا پیش‌بینی شده باشد. در خصوص قانون بودجه ۱۴۰۴، با توجه به بخشنامه کانون سردفتران، ملاک عمل همین قاعده عمومی است. بنابراین، دفاتر اسناد رسمی مکلف به اجرای تعرفه‌های جدید، ۱۵ روز پس از انتشار قانون بودجه در روزنامه رسمی خواهند بود. لازم به ذکر است که صرف تصویب قانون کافی نیست و انتشار رسمی و سپری شدن مهلت ۱۵ روزه الزامی است.
نحوه اعمال تعرفه های جدید حق الثبت در سامانه دفاتر اسناد رسمی
نکته بسیار مهمی که در بخشنامه کانون سردفتران بر آن تاکید شده، نحوه عملیاتی شدن وصول حق‌الثبت جدید است. بر اساس ماده ۷ قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول و همچنین تبصره ۱ ماده ۶ آیین‌نامه اجرایی همین ماده، مسئولیت به‌روزرسانی و اعمال هرگونه تغییر در مبالغ و ماخذ محاسبه وجوه دولتی و عمومی (از جمله حق الثبت) در سامانه‌های الکترونیکی دفاتر اسناد رسمی، بر عهده سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است. این بدان معناست که تا زمانی که سازمان ثبت، تغییرات ناشی از قانون بودجه ۱۴۰۴ را در سامانه ثبت الکترونیک اسناد (معروف به سامانه ثبت آنی) اعمال نکند، دفاتر اسناد رسمی هیچگونه تکلیفی مبنی بر وصول مبالغ جدید نخواهند داشت و باید بر اساس تعرفه‌های قبلی عمل کنند. این تدبیر به منظور جلوگیری از هرگونه محاسبه اشتباه، سردرگمی مراجعین و سردفتران و همچنین تضمین صحت و یکپارچگی در وصول درآمدهای دولتی صورت گرفته است.
حق الثبت جدید برای اسناد و گواهی های مرتبط با املاک (۱۴۰۴)
قانون بودجه سال ۱۴۰۴، حق‌الثبت را در دو ردیف مجزا برای بخش املاک و سایر موارد تعیین کرده است. بر این اساس، برای دسته‌ای از خدمات و اسناد که به طور مشخص با املاک در ارتباط هستند یا تعیین بهای دقیق برای موضوع آنها ممکن نیست، نرخ ثابتی در نظر گرفته شده است. این موارد عبارتند از:
- اسنادی که تعیین قیمت موضوع آنها ممکن نباشد.
- گواهی امضاء (در صورتی که مربوط به امور املاک باشد).
- صدور رونوشت از اسناد (به ازای هر برگ).
- اسناد مربوط به فسخ معاملات.
- اسناد مربوط به اقاله (تفاسخ) معاملات.
- هر نوع گواهی دیگری که مربوط به املاک باشد.
برای تمامی موارد فوق که مرتبط با املاک هستند، میزان حق‌الثبت در سال ۱۴۰۴ مبلغ ۲۰۰,۰۰۰ ریال (بیست هزار تومان) تعیین شده است.
حق الثبت جدید برای سایر موارد (غیرملکی) در سال ۱۴۰۴
دسته دوم تعرفه‌های حق‌الثبت در قانون بودجه ۱۴۰۴، مربوط به “سایر موارد” است. این دسته شامل کلیه خدمات و اسنادی می‌شود که در دسته اول (مرتبط با املاک یا بدون بهای مشخص) قرار نمی‌گیرند. به عبارت دیگر، برای اسناد و گواهی‌هایی که ارتباط مستقیم با املاک ندارند (مانند گواهی امضای مربوط به تعهدات غیرملکی، برخی اقرارنامه‌ها، رضایت‌نامه‌ها و…) و یا قیمت‌گذاری آنها طبق روال‌های دیگر انجام می‌شود، نرخ متفاوتی در نظر گرفته شده است.
میزان حق‌الثبت برای این “سایر موارد” در سال ۱۴۰۴ مبلغ ۲۵۰,۰۰۰ ریال (بیست و پنج هزار تومان) تعیین شده است.
تکلیف دفاتر اسناد رسمی قبل از بروزرسانی سامانه چیست؟
همانطور که پیش‌تر اشاره شد و در بخشنامه کانون سردفتران نیز به صراحت بیان شده است، تا قبل از اعمال تغییرات تعرفه‌های جدید توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در سامانه ثبت الکترونیک اسناد، دفاتر اسناد رسمی هیچگونه تکلیفی برای اجرای نرخ‌های جدید ندارند. آنها موظف هستند تا زمان به‌روزرسانی سامانه، همچنان بر اساس تعرفه‌های قبلی عمل نمایند. این موضوع هم برای سردفتران و دفتریاران و هم برای مراجعین اهمیت دارد، زیرا از بروز اختلافات احتمالی در خصوص مبالغ دریافتی جلوگیری می‌کند و اطمینان می‌دهد که وجوه دولتی به صورت دقیق و بر اساس آخرین تغییرات سیستمی وصول می‌گردد.
نتیجه گیری: آنچه باید درباره حق الثبت ۱۴۰۴ بدانید
در مجموع، تغییرات حق‌الثبت در سال ۱۴۰۴ بر اساس قانون بودجه جدید به شرح زیر است:
- زمان اجرا: ۱۵ روز پس از انتشار قانون در روزنامه رسمی و منوط به اعمال تغییرات در سامانه ثبت توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور.
- نحوه اجرا: دفاتر اسناد رسمی تنها پس از به‌روزرسانی سامانه الکترونیکی توسط سازمان ثبت، مجاز به اعمال تعرفه‌های جدید هستند.
- تعرفه املاک و موارد خاص: حق‌الثبت برای اسناد بدون بهای مشخص، گواهی امضا (مرتبط با املاک)، رونوشت، فسخ، اقاله و سایر گواهی‌های ملکی، مبلغ ۲۰۰,۰۰۰ ریال است.
- تعرفه سایر موارد: حق‌الثبت برای سایر اسناد و خدمات غیرملکی، مبلغ ۲۵۰,۰۰۰ ریال است.
توصیه می‌شود مراجعین محترم به دفاتر اسناد رسمی، پیش از انجام امور ثبتی خود، از به‌روزرسانی سامانه و اعمال تعرفه‌های جدید اطمینان حاصل نمایند. وب‌سایت محضرچی نیز آخرین اخبار و اطلاعات در این زمینه را به اطلاع شما خواهد رساند.
سوالات متداول درباره تغییرات حق الثبت ۱۴۰۴
اگر سوال دیگری دارید در بخش دیدگاه ها بپرسید.
نسخه کامل متن رسمی کانون سردفتران و دفتریاران
قوه قضائیه
کانون سردفتران و دفتریاران
تاریخ : 19 فروردین ۱۴۰۴
شماره: ح-237
پیوست: ندارد
بسمه تعالی
در پاسخ به سوالات مکرر همکاران در خصوص نحوه اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۴ و تغییر در میزان وجوه دولتی و عمومی اسناد مندرج در ستونهای ۱۶۰۱۵۷ و ۱۴۰۱۱۱ جدول شماره ۱۶ قانون بودجه، موضوع در دفتر حقوقی و حمایت و معاضدت قضایی کانون سردفتران و دفتریاران مرکز مطرح و پس از بحث و بررسی نظریه مشورتی دفتر حقوقی به شرح ذیل میباشد:
۱- در خصوص زمان اجرای تکالیف مقرر در قانون بودجه با توجه به ماده ۲ قانون مدنی، قوانین پانزده روز پس از انتشار در سراسر کشور لازم الاجراست مگر آنکه در خود قانون ترتیب خاصی برای موقع اجرا مقرر شده باشد. لذا اجرای تکالیف مقرر در قانون مارالذکر پس از انتشار در روزنامه رسمی و انقضای ۱۵ روز از تاریخ انتشار میباشد.
۲- در مورد نحوه وصول حق الثبت بر اساس تغییرات مندرج در قانون بودجه ۱۴۰۴ ، به استناد ماده ۷ قانون الزام [به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول] و به صراحت تبصره ۱ ماده ۶ آیین نامه ماده مذکور، سازمان [ثبت اسناد و املاک کشور] مکلف است هر نوع تغییر در مأخذ محاسبه و میزان وجوه دولتی و عمومی به موجب قوانین بودجه سنواتی و یا سایر قوانین را در سامانه اعمال کند. بنابراین قبل از اعمال تغییرات لازم در سامانه، دفاتر اسناد رسمی هیچگونه تکلیفی در این خصوص نخواهند داشت.
3- با لحاظ موارد فوق الذکر در خصوص میزان حق الثبت متعلقه در چارچوب قانون بودجه ۱۴۰۴ و با توجه به اینکه در قانون مذکور در دو ردیف مجزا در بخش املاک و بخش اسناد تعیین شده است، بنابراین چنانچه اسنادی که تعیین قیمت موضوع آنها ممکن نباشد و نیز گواهی امضاء، صدور رونوشت به ازای هر برگ، فسخ، اقاله و هر نوع گواهی مربوط به املاک باشد حق الثبت به میزان ۲۰۰۰۰۰ ریال و در سایر موارد حق الثبت به میزان ۲۵۰۰۰۰ ریال خواهد بود.
مجتبی رضایی
عضو هیات مدیره و رئیس دفتر حقوقی
کانون سردفتران و دفتریاران
