یک مادر سند رسمی ملک خود را به دخترش منتقل کرده است. اما حالا می‌خواهد آن را باطل کند. آیا مادر می‌تواند فقط با سوگند سند را باطل کند؟ آیا می‌تواند شهود دختر را نادیده بگیرد و فقط به سوگند خود تکیه کند؟ آیا شهود دختر معتبر هستند؟
مادری علیه دخترش دادخواست ابطال سند رسمی مطرح می‌نماید. در دادخواست دلیل ابطال را فقدان قصد قید می‌نماید و به عنوان دلیل نیز به سوگند استناد می‌کند. خوانده صرف نظر از اینکه خودش سوگند یاد نمی‌کند، مانع اتیان سوگند خواهان نیز می‌گردد. حال:
سوگند یکی از دلایل اثبات دعواست، چنانچه ماده 271 قانون آیین دادرسی مدنی مقرر داشته: “در کلیه دعاوی مالی و سایر حقوق‌الناس از قبیل نکاح، رجوع در طلاق، نسب، وکالت و وصیت که فاقد دلایل و مدارک معتبر دیگر باشد سوگند شرعی به شرح مواد آتی می‌تواند ملاک و مستند صدور حکم قرار گیرد.”
لذا با توجه به ماده 272 اگر در فرض مسئله خواهان (مادر) فاقد بینه و گواه واجدالشرایط باشد و خوانده (دختر) منکر ادعای مادرش بوده به تقاضای خواهان منکر اداء سوگند نموده و به موجب آن ادعا ساقط خواهد شد و چنانچه خوانده از اداء سوگند امتناع نمود و سوگند را به خواهان واگذار نماید با سوگند وی ادعایش ثابت می‌گردد (ماده 273).
در مقررات ناظر به سوگند، خوانده نمی‌تواند مانع اتیان سوگند خواهان شود ولی اگر خود سوگند یاد نکند و از رد آن به خواهان هم نکول نماید، وفق ماده 274 عمل خواهد شد.
با توجه به ماده 199 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی که تحصیل دلیل از سوی دادرس برای کشف واقع را تجویز نموده است و نیز با توجه به به ماده 1258 قانون مدنی که سوگند را نیز در کنار شهادت شهود و اسناد کتبی از جمله ادله اثبات دعوا بر شمرده است بنابراین:
با وجود سوگند نوبت به بررسی ادله خوانده نمی‌رسد و صرفاً باید بر مبنای ادله ارائه شده از سوی خواهان که در مانحن‌فیه صرفاً اتیان سوگند است رأی صادر نمود.
صورت‌جلسه نشست قضائی | برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی شهر نقاب | تاریخ برگزاری: ۱۴۰۱/۰۸/۱۱ | لینک
ماده 1258 قانون مدنی: دلائل اثبات دعوي از قرار ذيل است: 1- اقرار. 2- اسناد كتبي. 3- شهادت. 4- اَمارات. 5- قَسَم.
ماده 1325 قانون مدنی: در دعاوي كه به شهادت شهود قابل اثبات است، مُدعي مي‌تواند حكم به دعوي خود را كه مورد اِنكار مُدعي‌‌عليه است منوط به قَسَم او نمايد.
ماده 1335 قانون مدنی: توسل به قسم وقتي ممكن است كه دعواي مدني نزد حاكم به موجب اقرار يا شهادت يا علم قاضي بر مبناي اسناد يا امارات ثابت نشده باشد، در اين صورت مدعي مي تواند حكم به دعوي خود را كه مورد انكار مدعي عليه است، منوط به قسم او نمايد.
ماده 199 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی: در كليه امور حقوقي، دادگاه علاوه بر رسيدگي به دلايل مورد استناد طرفين دعوا، هرگونه تحقيق يا اقدامي كه براي كشف حقيقت لازم باشد، انجام خواهد داد.
ماده 271 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی: در كليه دعاوي مالي و ساير حقوق الناس از قبيل نكاح، طلاق، رجوع در طلاق، نسب، وكالت و وصيت كه فاقد دلائل و مدارك معتبر ديگر باشد سوگند شرعي به شرح مواد آتي مي‌تواند ملاك و مستند صدور حكم دادگاه قرار گيرد.
ماده 272 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی: هرگاه خواهان (مدعي) فاقد بينه و گواه واجد شرايط باشد و خوانده (مدعي عليه) منكر ادعاي خواهان بوده به تقاضاي خواهان، منكر اداي سوگند مي نمايد و به موجب آن ادعا ساقط خواهد شد.
ماده 273 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی: چنانچه خوانده از اداي سوگند امتناع ورزد و سوگند را به خواهان واگذار نمايد، با سوگند وي ادعايش ثابت مي‌شود و در صورت نكول ادعاي او ساقط و به موجب آن حكم صادر مي گردد.
ماده 274 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی: چنانچه منكر از اداي سوگند و رد آن به خواهان نكول نمايد دادگاه سه بار جهت اتيان سوگند يا رد آن به خواهان، به منكر اخطار مي كند، در غير اين صورت ناكل شناخته خواهد شد.
