آیا می‌دانستید دفاتر اسناد رسمی، بنا به صلاحیت ذاتی خود، قادر به تنظیم تقسیم‌نامه برای انواع اموال، شامل اموال منقول و غیرمنقول هستند؟ این پست به بررسی نامه کانون سردفتران آذربایجان شرقی به مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان در خصوص لزوم پذیرش تقسیم‌نامه‌های تنظیمی در دفاتر اسناد رسمی می‌پردازد. با ما همراه باشید تا از جزئیات این موضوع و حقوق قانونی آگاه شوید.
دفاتر اسناد رسمی همچنان مرجع تنظیم تقسیم‌نامه برای اموال منقول و غیرمنقول
دفاتر اسناد رسمی مرجع تنظیم تقسیم‌نامه اموال منقول و غیرمنقول
تقسیم‌نامه، به عنوان یکی از اسناد مهم در حوزه مالکیت و حقوق مالی، نقشی کلیدی در تعیین و تفکیک سهم هر یک از مالکین مشاعی یا وراث ایفا می‌کند. دفاتر اسناد رسمی، به عنوان مراجع رسمی و قانونی تنظیم اسناد، همواره در تنظیم انواع تقسیم‌نامه‌ها، اعم از تقسیم‌نامه‌های مربوط به اموال منقول، غیرمنقول، حقوق و امتیازات، صلاحیت ذاتی داشته‌اند.
با این حال، متاسفانه گزارش‌هایی مبنی بر امتناع برخی از واحدهای ثبتی از پذیرش تقسیم‌نامه‌هایی که در برگیرنده اموال منقول هستند یا در آن تمامی شرکا سهمی از اموال غیرمنقول ندارند، به کانون سردفتران و دفتریاران آذربایجان شرقی رسیده است. این موضوع نه تنها موجب سردرگمی و نارضایتی مردم شده، بلکه اختلالاتی را در روند امور جاری ایجاد کرده است.
به منظور رفع این مشکل و تاکید بر صلاحیت قانونی دفاتر اسناد رسمی، کانون سردفتران و دفتریاران آذربایجان شرقی طی نامه‌ای رسمی به مدیرکل محترم ثبت اسناد و املاک استان، خواستار رسیدگی و ابلاغ مجدد این صلاحیت به واحدهای ثبتی شده است. در ادامه این پست، به بررسی جزئیات این نامه و ابعاد حقوقی موضوع خواهیم پرداخت.
صلاحیت ذاتی دفاتر اسناد رسمی در تنظیم تقسیم‌نامه:
مطابق قوانین و مقررات جاری، دفاتر اسناد رسمی از دیرباز صلاحیت ذاتی برای تنظیم تقسیم‌نامه‌ها را دارا بوده‌اند. این صلاحیت شامل تنظیم تقسیم‌نامه برای انواع اموال، اعم از اموال منقول (مانند خودرو، سهام، وجه نقد و …) و اموال غیرمنقول (مانند زمین، خانه، آپارتمان و …) می‌شود. همچنین، تقسیم‌نامه‌ها می‌توانند حقوق و امتیازات شراکتی اعم از مشارکت قهری (مانند ارث) و ارادی (مانند قرارداد مشارکت) را نیز در بر گیرند.
ماهیت تقسیم‌نامه و انواع اموال قابل تقسیم:
تقسیم‌نامه سندی است که به موجب آن، مالکین مشاعی یا وراث، با توافق یکدیگر، اقدام به تقسیم مال مشترک خود می‌نمایند. ماهیت مال مورد تقسیم میتواند متنوع باشد و شامل موارد زیر گردد:
اموال غیرمنقول: مانند زمین، باغ، خانه، آپارتمان، مغازه و …
اموال منقول: مانند خودرو، موتورسیکلت، طلا، جواهرات، سهام شرکت‌ها، وجه نقد موجود در حساب‌های بانکی و …
حقوق و امتیازات: مانند سرقفلی، حق کسب و پیشه، امتیازات قراردادی و …
مشکل امتناع برخی واحدهای ثبتی از پذیرش تقسیم‌نامه‌های شامل اموال منقول:
با وجود صراحت قانونی و رویه جاری، متاسفانه برخی از واحدهای ثبتی از پذیرش تقسیم‌نامه‌هایی که در آنها اموال منقول نیز به عنوان بخشی از موضوع تقسیم‌نامه قرار گرفته‌اند، خودداری میکنند. این امتناع، همچنین شامل مواردی می‌شود که در آن تمامی شرکا از اموال غیرمنقول سهمی نمی‌برند، حتی اگر بخشی از اموال مورد تقسیم، غیرمنقول باشد.
پیگیری کانون سردفتران و دفتریاران آذربایجان شرقی:
در پی گزارش‌های واصله و به منظور رفع این مشکل، کانون سردفتران و دفتریاران آذربایجان شرقی با ارسال نامه‌ای رسمی به مدیرکل ثبت اسناد و املاک استان آذربایجان شرقی، خواستار دستور رسیدگی و ابلاغ مجدد صلاحیت دفاتر اسناد رسمی در تنظیم انواع تقسیم‌نامه‌ها به تمامی واحدهای ثبتی تابعه شده است. این اقدام کانون، نشان از پیگیری جدی حقوق قانونی دفاتر اسناد رسمی و تلاش برای تسهیل امور مردم دارد.
اهمیت ابلاغ و اجرای صحیح قانون:
ابلاغ و اجرای صحیح قانون در خصوص صلاحیت دفاتر اسناد رسمی در تنظیم تقسیم‌نامه‌ها، از اهمیت بسزایی برخوردار است. این امر، ضمن جلوگیری از تضییع حقوق مردم و ایجاد اختلال در امور جاری، به حفظ نظم و انسجام در نظام حقوقی کشور نیز کمک خواهد کرد. انتظار می‌رود با دستور مدیرکل محترم ثبت اسناد و املاک استان آذربایجان شرقی، این مشکل به زودی مرتفع گردد و روال قانونی به حالت صحیح بازگردد.
نتیجه‌گیری:
دفاتر اسناد رسمی، به عنوان مراجع قانونی و مورد اعتماد مردم، همواره در راستای ارائه خدمات حقوقی با کیفیت و تسهیل امور شهروندان گام برداشته‌اند. تاکید بر صلاحیت ذاتی این دفاتر در تنظیم انواع تقسیم‌نامه‌ها، نه تنها به نفع جامعه سردفتری است، بلکه حقوق شهروندان را نیز تضمین می‌کند. امیدواریم با پیگیری‌های انجام شده، شاهد رفع موانع موجود و ارائه خدمات بهتر و کارآمدتر توسط دفاتر اسناد رسمی باشیم.
نسخه کامل متن رسمی:
کانون سردفتران و دفتریاران آذربایجانشرقی
۱۴۰۳/۱۱/۰۵
شماره: ۰۳۴۱/۲۰۳
جناب آقای مهندس هوشیاری
بسمه تعالی
مدیر کل محترم ثبت اسناد و املاک استان آذربایجان شرقی
با سلام و تحیت
همانطور که استحضار دارید دفاتر اسناد رسمی برابر صلاحیت ذاتی خود از دیرباز نسبت به تنظیم تقسیم نامه بین مالکین مشاعی و نیز ورثه اقدام می نمایند
نظر به ماهیت تقسیم نامه که موضوع آن میتواند اموال غیر منقول و منقول و نیز حقوق و امتیازات شراکتی اعم از مشارکت قهری و ارادی بوده باشد به طوری که اموال منقول در حصه احدی یا تعدادی از شرکاء و اموال غیر منقول در حصه سایر شریکان قرار گیرد؛ اما حسب اطلاع واصله برخی از واحدهای ثبتی از پذیرش تقسیم نامه‌هایی که در آن اموال منقول نیز جزء موارد تقسیم بوده و یا تمام شرکاء از اموال غیر منقول سهمی نبرده اند امتناع میکنند و النهایه موجب اخلال در امور مردم می گردد. خواهشمند است دستور فرمایید در راستای اعمال ،قانون مراتب به واحدهای محترم ثبتی ابلاغ گردد
محمود حسن زاده
رئیس کانون سردفتران و دفتریاران آذربایجانشرقی
سوالات متداول:
سوال: آیا برای تقسیم اموال منقول حتما باید به دادگاه مراجعه کرد؟
پاسخ: خیر، دفاتر اسناد رسمی صلاحیت تنظیم تقسیم‌نامه برای اموال منقول را نیز دارند.
سوال: اگر واحد ثبتی از پذیرش تقسیم‌نامه تنظیمی در دفتر اسناد رسمی امتناع کرد، چه باید کرد؟
پاسخ: موضوع را به کانون سردفتران و دفتریاران استان خود اطلاع دهید.
سوال: آیا تقسیم‌نامه حتما باید در دفتر اسناد رسمی تنظیم شود؟
پاسخ: تنظیم تقسیم‌نامه در دفتر اسناد رسمی، سند رسمی محسوب شده و از اعتبار قانونی بالاتری برخوردار است.
