سند اقرارنامه رجوع از وصیت: مراحل، مدارک، هزینه و نکات حقوقی

چگونه وصیت نامه خود را به صورت رسمی لغو کنیم؟ (اقرارنامه رجوع از وصیت)

گاهی اوقات پیش می‌آید که فردی پس از تنظیم وصیت‌نامه، به دلایل مختلف تصمیم می‌گیرد از وصیت خود برگردد و آن را لغو کند. این کار از نظر قانونی کاملاً امکان‌پذیر است، اما برای اینکه این لغو وصیت (یا رجوع از وصیت) معتبر باشد و بعداً مشکلی ایجاد نکند، باید به صورت رسمی و قانونی انجام شود. یکی از بهترین و مطمئن‌ترین راه‌ها برای این کار، تنظیم سندی به نام “اقرارنامه رجوع از وصیت” در دفترخانه اسناد رسمی است. در این مطلب، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که این سند چیست، چرا مهم است، چگونه در دفترخانه تنظیم می‌شود و چه نکاتی را باید در نظر داشته باشید.

مقدمه: اقرارنامه رجوع از وصیت چیست؟

وصیت‌نامه سندی است که در آن، شما مشخص می‌کنید بعد از فوتتان با اموال و دارایی‌هایتان چه کاری انجام شود یا چه کسی مسئول رسیدگی به امور خاصی باشد. اما زندگی پویاست و شرایط و تصمیمات افراد ممکن است تغییر کند. اقرارنامه رجوع از وصیت یک سند رسمی است که در آن، شما به عنوان وصیت‌کننده (موصی)، به طور واضح و قانونی اعلام می‌کنید که از وصیت‌نامه قبلی خود (که ممکن است رسمی یا غیررسمی باشد) منصرف شده‌اید و دیگر نمی‌خواهید مفاد آن اجرا شود.

چرا به تنظیم سند رسمی رجوع از وصیت نیاز داریم؟

قانون به شما این حق را داده است که هر زمان بخواهید، از وصیت خود برگردید (طبق ماده 838 قانون مدنی). دلایل این تصمیم می‌تواند متفاوت باشد: تغییر در روابط خانوادگی، تغییر در میزان اموال، پیدا کردن راه بهتری برای تقسیم دارایی‌ها، یا حتی تنظیم یک وصیت‌نامه جدید و کامل‌تر.

اما چرا باید این رجوع را به صورت یک سند رسمی در دفترخانه ثبت کنیم؟

1. جلوگیری از اختلافات آینده: ثبت رسمی رجوع، جلوی هرگونه شک و شبهه یا ادعای احتمالی وراث یا سایر افراد ذینفع را در آینده می‌گیرد. همه متوجه می‌شوند که شما آگاهانه و با اراده خود وصیت قبلی را لغو کرده‌اید.
2. اعتبار قانونی بالا: اسناد رسمی از بالاترین اعتبار قانونی برخوردارند و اثبات آن در مراجع قضایی بسیار آسان‌تر است.
3. اطمینان از اجرای خواست شما: با تنظیم سند رسمی، مطمئن می‌شوید که آخرین اراده شما (یعنی لغو وصیت قبلی) ملاک عمل قرار خواهد گرفت.

مراحل تنظیم سند اقرارنامه رجوع از وصیت در دفترخانه

شاید فکر کنید تنظیم سند در دفترخانه فرآیندی پیچیده است، اما امروزه با الکترونیکی شدن بسیاری از مراحل، این کار سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌شود. وقتی شما برای تنظیم اقرارنامه رجوع از وصیت به دفترخانه مراجعه می‌کنید، مراحل زیر طی می‌شود:

۱. ورود اطلاعات در سامانه ثبت الکترونیک اسناد

سردفتر یا دفتر‌یار، اطلاعات اولیه شما را در سیستم مخصوص ثبت اسناد وارد می‌کند.

۲. احراز هویت طرفین

• استعلام از ثبت احوال: مشخصات هویتی شما (نام، نام خانوادگی، کد ملی، نام پدر) و تصویر کارت ملی هوشمندتان به صورت آنلاین از سازمان ثبت احوال استعلام گرفته می‌شود. بنابراین، داشتن کارت هوشمند ملی ضروری است.
• بررسی وضعیت حیات: زنده بودن شما نیز از طریق همین سامانه تأیید می‌شود.
• تطابق اطلاعات: سردفتر اطلاعات دریافتی از سامانه را با مدارک شناسایی شما تطبیق می‌دهد.

۳. استعلام وضعیت ممنوع‌المعامله بودن

سیستم به طور خودکار بررسی می‌کند که آیا شما از نظر قانونی ممنوعیتی برای انجام معاملات یا تنظیم اسناد رسمی دارید یا خیر. این استعلام از مراجع قضایی انجام می‌شود.

۴. احراز هویت سامانه ثنا

• داشتن حساب کاربری: شما باید قبلاً در سامانه ثنا (سامانه ثبت نام الکترونیک قضایی) ثبت نام کرده باشید.
• تأیید شماره همراه: شماره تلفن همراهی که در سامانه ثنا ثبت کرده‌اید، به طور خودکار در سند درج می‌شود. هنگام تنظیم سند، یک کد تأیید به همین شماره پیامک می‌شود که باید آن را به دفترخانه اعلام کنید تا هویت شما در این سامانه نیز تأیید شود.

۵. استعلام اقامتگاه قانونی

کد پستی محل سکونت شما در سیستم وارد شده و آدرس دقیق شما از طریق سرویس ملی نشانی (شرکت پست) استعلام و در سند درج می‌گردد.

۶. درج موضوع و شرایط سند

پس از انجام تمام این بررسی‌ها و استعلامات آنلاین، نوبت به بخش اصلی سند می‌رسد. در این قسمت، موضوع سند (که همان اقرار به رجوع از وصیت است) و متن حقوقی مربوطه که خواسته شما را بیان می‌کند، درج می‌شود. نمونه‌ای از این متن در بخش بعدی آمده است.

نمونه متن سند اقرارنامه رجوع از وصیت

در این بخش، یک نمونه متن پایه برای این سند ارائه می‌شود. توجه داشته باشید که این متن صرفاً یک نمونه کلی است:

---

بسمه تعالی

اقرارنامه رسمی رجوع از وصیت

در تاریخ ……./……./۱۴ (تاریخ روز تنظیم سند) در دفترخانه اسناد رسمی شماره ………. شهرستان ……….، حاضر گردید:

مُقِر (اقرار کننده): خانم/آقای …………………… فرزند …………………… به شماره شناسنامه …………………… و کد ملی …………………… صادره از …………………… متولد …………………… ساکن به نشانی …………………………………………………………………………………………………………………… و کد پستی ……………………… .

موضوع اقرار: رجوع از وصیت نامه

مُقِر پس از حضور در کمال صحت و سلامت جسم و روان و با اراده کامل و بدون هرگونه اکراه و اجبار، اقرار و اعتراف صریح، شرعی و قانونی نمود که از تمامی مفاد و مندرجات وصیت نامه شماره …………………… مورخ ……./……./……. تنظیمی در دفترخانه اسناد رسمی شماره …………………… شهرستان ……………………  رجوع نموده و آن وصیت‌نامه از تاریخ تنظیم این سند، کان لم یکن و بلااثر تلقی می‌گردد و هیچ گونه ارزش و اعتبار قانونی نخواهد داشت.

لذا از تاریخ امضای این سند، وصیت‌نامه مذکور فاقد هرگونه اثر حقوقی بوده و مُقِر هیچگونه التزام و تعهدی نسبت به مفاد آن ندارد. این اقرارنامه به درخواست مقر و به منظور رفع هرگونه ابهام و جلوگیری از اختلافات احتمالی در آینده تنظیم گردید.

این سند به استناد ماده ۸۳۸ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران و با اطلاع کامل مُقِر از مفاد آن تنظیم و به امضای ایشان رسید.

محل امضاء و اثر انگشت مُقِر

---

نکته بسیار مهم:
ماهیت اسناد رسمی به گونه‌ای است که باید با دقت و مطابق با نیاز هر فرد و با توجه به قوانین و مقررات حاکم تنظیم شود؛ بنابراین نمی‌توان یک متن را برای همه استفاده کرد. متن فوق صرفاً یک نمونه است و ممکن است نیاز به تغییرات یا تکمیل داشته باشد تا دقیقاً شرایط و خواسته‌های شما را منعکس کند. در صورت استفاده از این متن یا نمونه‌های مشابه برای تنظیم اسناد، مسئولیت صحت و انطباق آن با شرایط خاص شما، بر عهده خودتان است. قویاً توصیه می‌شود قبل از تنظیم هرگونه سند رسمی، به خصوص اسنادی مانند رجوع از وصیت که آثار حقوقی مهمی دارند، با یک سردفتر مجرب یا کارشناس حقوقی مشورت نمایید.
برای دریافت مشاوره تخصصی از کارشناسان ارشد حقوقی ما می‌توانید با ما تماس بگیرید [از اینجا با ما تماس بگیرید] یا از طریق لینک زیر، نزدیک‌ترین دفترخانه به محل خود را بیابید: [لیست دفاتر اسناد رسمی].

چرا تنظیم این سند در دفترخانه ضروری است؟ (خطرات عدم تنظیم سند رسمی)

شاید بپرسید آیا نمی‌توانم با نوشتن یک نامه ساده یا گفتن به چند شاهد، وصیتم را لغو کنم؟ پاسخ این است که اگرچه رجوع از وصیت عمل حقوقی پیچیده‌ای نیست، اما اثبات آن در آینده (پس از فوت شما) می‌تواند بسیار دشوار باشد. اگر رجوع شما به صورت رسمی ثبت نشود:

• احتمال انکار ورثه: ممکن است برخی ورثه از لغو وصیت بی‌اطلاع باشند یا آن را انکار کنند و بر اجرای وصیت‌نامه قبلی اصرار ورزند.
• مشکل در اثبات: اثبات رجوع شفاهی یا با سند عادی در دادگاه بسیار سخت‌تر از ارائه یک سند رسمی است. شهود ممکن است فوت کرده باشند، حافظه‌شان یاری نکند یا اظهارات متناقضی داشته باشند.
• هزینه‌ها و دادرسی‌های طولانی: عدم وجود سند رسمی می‌تواند منجر به طرح دعاوی حقوقی پیچیده، صرف وقت و هزینه زیاد برای همه ذینفعان شود.
• عدم اجرای خواست واقعی شما: در نهایت، ممکن است به دلیل عدم وجود مدرک محکم، وصیت‌نامه قبلی اجرا شود، در حالی که شما قصد لغو آن را داشته‌اید.

بنابراین، تنظیم اقرارنامه رجوع از وصیت در دفترخانه، بهترین راه برای تضمین اعتبار قانونی تصمیم شما و جلوگیری از مشکلات بعدی است.

مدارک لازم برای تنظیم اقرارنامه رجوع از وصیت

برای تنظیم این سند در دفترخانه، مدارک زیر معمولاً مورد نیاز است:

1. اصل کارت هوشمند ملی: برای احراز هویت دقیق شما از طریق سامانه ثبت احوال.
2. اطلاعات حساب کاربری در سامانه ثنا: شامل شماره موبایلی که با آن در ثنا ثبت‌نام کرده‌اید (برای دریافت کد تأیید). اگر هنوز در سامانه ثنا ثبت نام نکرده‌اید، می‌توانید از طریق این لینک اقدام کنید: [سامانه ثنا].
3. اطلاعات وصیت‌نامه قبلی (در صورت امکان): شامل شماره و تاریخ سند و دفترخانه تنظیم کننده (اگر وصیت‌نامه رسمی بوده) یا ارائه نسخه‌ای از آن (اگر عادی بوده). اگر این اطلاعات را دقیقاً به خاطر ندارید یا وصیت‌نامه عادی بوده و نسخه‌ای از آن در دسترس نیست، باز هم امکان تنظیم سند رجوع وجود دارد، اما بهتر است جزئیات تا حد امکان ذکر شود.

هزینه تنظیم سند اقرارنامه رجوع از وصیت در دفترخانه

هزینه تنظیم اسناد در دفاتر اسناد رسمی مطابق با تعرفه‌های قانونی است که هر سال توسط قوه قضائیه اعلام می‌شود. این هزینه شامل حق‌التحریر دفترخانه و سایر هزینه‌های قانونی مانند مالیات بر ارزش افزوده و هزینه صدور اوراق است. برای اطلاع دقیق از هزینه تنظیم این سند در سال جاری، می‌توانید به بخش تعرفه‌های وب‌سایت مراجعه کنید یا کد زیر را مشاهده نمایید:

هزینه تنظیم این سند در دفترخانه اسناد رسمی در سال 1404 براساس تعرفه‌های مصوب سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تعیین می‌شود و ثابت است، به‌گونه‌ای که افزایش یا کاهش نخواهد داشت.

این هزینه باید در پایان تنظیم سند و پیش از امضا توسط ارباب‌رجوع با کارت بانکی شخصی او پرداخت گردد.

پس از پرداخت و ثبت اطلاعات، شناسه یکتای سند صادر می‌شود. در پایان، پس از امضا، ثبت اثر انگشت و تأیید نهایی توسط سردفتر، یک نسخه از سند به هر یک از طرفین تحویل داده می‌شود و نسخه الکترونیک آن در کارتابل طرفین در سامانه کاتب قرار می‌گیرد.

هزینه تنظیم این سند در دفترخانه اسناد رسمی: 573,000 تومان است.
که برای هر نفر اضافی بیش از دو نفر، 22,000 تومان به مبلغ فوق اضافه خواهد شد.

مستندات قانونی

مهم‌ترین ماده قانونی که حق رجوع از وصیت را به وصیت‌کننده می‌دهد، ماده 838 قانون مدنی است که صراحتاً بیان می‌کند:
“ماده ۸۳۸- موصی می‌تواند از وصیت خود رجوع کند.”

همچنین، اعتبار اسناد رسمی تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی، مستند به مواد مختلف قانون ثبت اسناد و املاک و قانون مدنی است.

نتیجه‌گیری

تصمیم برای لغو یا تغییر وصیت‌نامه، امری شخصی و مهم است. برای اینکه این تصمیم شما بعد از فوتتان به درستی اجرا شود و از بروز اختلافات میان بازماندگان جلوگیری گردد، بهترین و مطمئن‌ترین راه، تنظیم سند رسمی اقرارنامه رجوع از وصیت در دفترخانه اسناد رسمی است. این کار با طی مراحل الکترونیکی احراز هویت و استعلامات قانونی انجام شده و سندی معتبر و غیرقابل انکار را برای شما فراهم می‌کند.

پیشنهاد ویژه محضرچی: گنجینه کامل نمونه اسناد

ما در محضرچی، برای راحتی شما و دسترسی آسان به نمونه متن انواع اسناد قابل تنظیم در دفترخانه، یک مجموعه کامل و بی‌نظیر را گردآوری کرده‌ایم. این مجموعه با عنوان “گنجینه کامل نمونه اسناد ضروری دفترخانه” در فروشگاه وب‌سایت محضرچی موجود است و علاوه بر نمونه سند اقرارنامه رجوع از وصیت، شامل بیش از 600 نمونه سند کاربردی دیگر (مانند انواع وکالت‌نامه، اقرارنامه، تعهدنامه، صلح‌نامه، رضایت‌نامه، تقسیم‌نامه، اجاره‌نامه و…) می‌باشد. این مجموعه می‌تواند راهنمای بسیار خوبی برای شما باشد.
برای مشاهده جزئیات بیشتر و دانلود این مجموعه کامل، اینجا کلیک کنید: [گنجینه نمونه اسناد ضروری دفترخانه]

سوالات متداول

اگر سوال دیگری در مورد سند اقرارنامه رجوع از وصیت یا سایر اسناد دفترخانه دارید که در این مطلب به آن پرداخته نشده است، لطفاً سوال خود را در قسمت دیدگاه‌ها در پایین همین صفحه بنویسید. کارشناسان حقوقی ما در اسرع وقت پاسخگوی شما خواهند بود.