انتقال ملک مورث توسط وراث یکی از مهم‌ترین وظایفی است که پس از فوت مورث بر عهده وراث قرار می‌گیرد. این فرآیند شامل ارائه مدارکی مانند گواهی حصر وراثت، فرم ۱۹ مالیاتی، و اصل سند مالکیت مورث به اداره ثبت محل وقوع ملک است.
با توجه به اهمیت این موضوع، معاونت امور املاک و کاداستر تأکید دارد که رویه‌های اجرایی متحد و یکپارچه‌ای در سراسر کشور برای اجرای بند ۳۷ مجموعه بخشنامه‌های ثبتی وجود داشته باشد. این بند به قهری بودن مالکیت وراث اشاره دارد و بر اساس آن، وراث می‌توانند بدون نیاز به انجام معامله رسمی، صرفاً با ارائه گواهی انحصار وراثت، مالکیت ملک موروثی را به نام خود ثبت کنند.
همچنین، بر اساس قانون جامع حدنگار (کاداستر)، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف است تا حدنگاری کلیه املاک و اراضی کشور را انجام دهد و اسناد مالکیت دفترچه‌ای را به اسناد مالکیت حدنگار تبدیل کند. این اقدامات به منظور افزایش بهره‌وری، جلوگیری از هدر رفت منابع و ارتقاء سطح خدمات ثبتی انجام می‌شود.
با توجه به اینکه این فرآیند می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر حقوق مالکیت وراث داشته باشد، اهمیت دقت و رعایت دستورالعمل‌ها و قوانین مربوطه بیش از پیش مشخص می‌شود. این امر نه تنها به منظور حفظ حقوق وراث، بلکه به منظور تسهیل فرآیندهای ثبتی و کاهش پیچیدگی‌های قانونی انجام می‌گیرد.
انتقال ملک مورث توسط وراث و ممنوعیت ارائه خدمات به سند مالکیت دفترچه‌ای
انتقال ملک مورث توسط وراث
احتراماً گزارشات دریافتی از ادارات کل ثبت اسناد و املاک استان‌ها حکایت از عدم وحدت رویه در خصوص اجرای بند ۳۷ مجموعه بخشنامه‌های ثبتی دارد از آنجائی که حسب مکاتبه شماره ۹۹/۵۳۴۵۵ مورخ ۹۹/۴/۳ این معاونت محترم وقت تحت عنوان اداره کل دفتر توسعه سامانه‌ها و خدمات الکترونیک راجع به اجرای بند مذکور در سامانه املاک کشوری این امر تصریح و تأکید و محقق گردیده و سامانه جهت اجرای بند مزبور با ممانعتی مواجه نمی‌باشد لذا تأکید می‌گردد جهت پیشگیری از هدر رفت منابع و ضرورت ارتقاء بهره وری و اجرای قانون جامع حدنگار و شرایط خاص اقتصادی مردم و رعایت دستورالعمل‌های ستاد ملی کرونا مستند به ماده ۲۲ قانون ثبت در خصوص قهری بودن مالکیت وراث مطابق بند ۳۷ صدرالذکر و سامانه املاک و بخشنامه شماره ۱۵۵۲۵۷ – ۱۴۰۰/۹/۸ نسبت به انجام یک معامله رسمی از سوی وراث با سند مالکیت کاداستری و همچنین دفترچه‌ای اقدام مقتضی به عمل آید ضمناً در رابطه با اسناد مالکیت دفترچه‌ای که قبلاً به هر دلیلی داده آمایی نشده بدواً نسبت به داده آمایی اقدام و همچنین در مواردی که به استناد احکام صادره از سوی مراجع ذیصلاح قضایی اسناد مالکیت متوفی ابطال و متعاقب آن دادنامه‌ای دال بر انتقال اجرایی صادر گردیده موجبات صدور پاسخ استعلام جهت انتقال اجرایی نیز فراهم گردد.
علی بهبهانی | معاون امور املاک و کاداستر | بخشنامه شماره ۱۴۰۰/۱۸۱۶۲۵ مورخ ۱۴۰۰/۱۰/۶ معاونت محترم امور املاک و کاداستر خطاب ادارات کل استان‌ها | کد 1131 مجموعه بخشنامه های ثبتی
پانوشت
همان طوری که مستحضرید مطابق مفاد ماده ۳ قانون جامع حدنگار (کاداستر)، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مکلف گردیده است تا ظرف مدت ۵ سال از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون (۱۳۹۴/۰۱/۰۱) حدنگاری را به نحوی به انجام برساند که موقعیت و حدود کلیه املاک و اراضی داخل محدوده مرزهای جغرافیایی کشور با شرایط مندرج در ماده فوق الذکر مشخص و تثبیت شود و امکان بهره برداری از نقشه ها و سایر اطلاعات توصیفی و ثبت کلیه املاک و اراضی کشور به صورت نقشه و اسناد مالکیت حدنگار در نظام جامع میسر گردد به گونه‌ای که هیچ نقطه‌ای از کشور بدون نقشه و اسناد مالکیت حدنگار نباشد و همچنین مطابق ماده ۱۱ قانون مذکور و تبصره ذیل آن، سازمان مکلّف گردیده است ظرف مدت پنج سال پس از لازم الاجرا شدن این قانون کلیه اسناد مالکیت دفترچه‌ای را به اسناد مالکیت حدنگار تبدیل کند و پس از اتمام مهلت پنج ساله مذکور ارائه هر گونه خدمات ثبتی به اشخاص منوط به تعویض اسناد مالکیت دفترچه‌ای می‌باشد.
با توجه به مراتب ذکر شده و تکالیف قانونی مقرّر و همچنین مهلت محدود جهت انجام تكاليف سازمان (۱۳۹۸/۱۲/۲۹)، سریعاً نسبت به فراخوان تبدیل اسناد دفترچه‌ای به سند مالکیت حدنگار اقدام و چنانچه در انجام تکالیف قانونی با مشکلاتی مواجه هستید ضمن بیان علت موضوع و پیشنهاد اجرایی رفع موانع، مراتب را ظرف مدت یک هفته به این معاونت گزارش نمایید
بخشنامه شماره ۹۸/۹۲۶۴۳ مورخ ۱۳۹۸/۰۵/۱۲ معاون امور املاک و کاداستر سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
