ارث

قانون ارث یکی از مهمترین و پیچیده ترین قوانین حقوقی است که به روابط خانوادگی، مالکیت و حقوق شهروندی مربوط می شود.

قانون ارث به بررسی و تعیین حقوق و تکالیف وراث (افرادی که پس از فوت یک فرد، مالک دارایی های او می شوند) و مورث (فرد فوت شده) پرداخته و نحوه تقسیم و انتقال اموال و دارایی های فرد فوت شده را مشخص می کند.

قانون ارث در ایران براساس قواعد شرعی و فقهی تشکیل شده است و در قانون مدنی، قانون ثبت احوال، قانون آئین دادرسی مدنی، قانون حسب و نسب، قانون مالیات بر ارث و سایر قوانین جزئی منعکس شده است.

قانون ارث در ایران شامل بخش های زیر است:

شرایط وراثت: برای وجود حق وراثت، باید شرایط خاصی در خصوص مورث، وارث، نسبت (قرابت)، عدم حاجب (مانع) و عدم تحفظ (حجب) فراهم باشد.
به عنوان مثال، باید ثابت باشد که وارث در زمان فوت مورث زنده بوده است، یا که نسبت خود را با مورث با سند رسمی یا شهادت شاهدین ثابت کند، یا که خود در قتل مورث دست نداشته باشد.

طبقات و درجات وراث: براساس قانون ایران، وارثان به سه طبقه تقسیم می شوند:
طبقه اول (پدر، مادر، همسر، فرزند)،
طبقه دوم (جد، جده، خواهر، برادر)
طبقه سوم (عمه، عمو، خاله، دایی)
همچنین در هر طبقه نیز درجات مختلف وجود دارد که به تفصیل در قانون بیان شده است.
به طور کلی، هر طبقه در صورت عدم وجود طبقه قبل از مورث ارث می برند.

سهم الارث: سهم الارث به نسبت های معین گفته می شود که قانون برای هر یک از وارثان در نظر گرفته است.
این نسبت ها براساس قواعد شرعی و فقهی مشخص شده‌اند و در برخی موارد به صورت ثابت و در برخی موارد به صورت متغیر هستند.
به عنوان مثال، سهم الارث زوجه یک هشتم، سهم الارث پدر یک ششم، سهم الارث دختر یک دوم و سهم الارث برادر دو سوم است.

انحصار وراثت: انحصار وراثت به حالتی گفته می شود که تمام ترکه (اموال و دارایی های مورث) به یک نفر یا چند نفر از وارثان تعلق می گیرد و بقیه از ارث محروم می شوند.
این حالت در صورت عدم وجود خویشاوندان نزدیک تر یا برابر، یا در صورت وجود حاجب (مانع)، یا در صورت تحفظ (حجب) رخ می دهد.

فسخ و فروش ترکه: فسخ ترکه به عمل جداسازی اموال و دارایی های مورث بین وارثان گفته می شود.
فسخ ترکه با رضایت همه وارثان یا با حکم دادگاه صورت می گیرد.
فروش ترکه به عمل فروختن اموال و دارایی های مورث به غیر از وارثان گفته می شود.
فروش ترکه با رضایت همه وارثان یا با حکم دادگاه صورت می گیرد.
فسخ و فروش ترکه با هدف تسهیل در تقسیم ارث، رفع اختلافات بین وارثان، پاسخگویی به نیازهای مالی وارثان و جلوگیری از تضعیف قدرت خرید ترکه انجام می شود.